Prokrastynacja – czym jest i jak z nią walczyć?

To tajemnicze zjawisko o dziwnie brzmiącej nazwie towarzyszy ci często już od czasów szkolnych. Wyobraź sobie, że masz do napisania esej na polski, a kolega wyciąga cię na boisko. „E, zrobię to później”, machasz ręką i biegniesz z piłką na podwórko. O pracy domowej przypominasz sobie noc przed terminem. Znów pokonała cię prokrastynacja. Tylko kim jest ta zmora? Czy da się z nią walczyć? Sprawdźmy to!

Czym jest prokrastynacja?

Najprościej mówiąc, prokrastynacja to tendencja do odwlekania zadań, zostawiania ich na tak zwaną „ostatnią chwilę”. Może ona dotyczyć różnych obszarów życia – nie tylko wspomnianej wcześniej nauki. Objawia się też chociażby w przekładaniu wizyty u lekarza czy kupowaniem prezentów dzień przed Wigilią. Czasami niewypełnienie obowiązków może mieć zgubne skutki. Podnosi się nasz poziom lęku, frustracji, obawiamy się porażki. Bardzo często łączy się to z perfekcjonizmem.

Co różni prokrastynację od lenistwa?

Prokrastynacja nie jest tożsama z lenistwem. Lenistwo pojawia się wtedy, gdy bez wyrzutów sumienia oddajesz się przyjemnościom. Ty z kolei bardzo chcesz wykonać zadanie, ale nie potrafisz – nie masz wystarczającej motywacji. Odczuwasz z tego powodu poczucie winy – inaczej niż leń.

Przeczytaj również: Pomysły na biznes w Internecie, czyli jak zarabiać zdalnie

Co pomoże walczyć z prokrastynacją?

Mamy dla ciebie dobrą wiadomość. Nawyku odkładania rzeczy na później można się wyzbyć. Jak? Podpowiadamy.

1.     Organizacja przestrzeni

Przed przystąpieniem do pracy uporządkuj przestrzeń wokół siebie. Pozbądź się także wszelkich rozpraszaczy. Wyłącz Internet, jeśli nie jest ci w danej chwili potrzebny. Telefon ustaw w trybie samolotowym lub po prostu wycisz powiadomienia. Jeśli masz wokół siebie domowników, poinformuj ich, że nie chcesz, aby ktokolwiek ci przeszkadzał.

2.     Zarządzanie czasem

Wyznacz sobie jeden, konkretny cel, do którego dążysz. A potem rozbij go na kilka mniejszych, łatwiejszych do zrealizowania. Ustal ich priorytet, hierarchię ważności. Zapisz je w widocznym miejscu, wraz z oszacowanym czasem na ich wykonanie. Planując, możesz skorzystać z metody Pomodoro –  25 minut wytężonej pracy, 5 minut przerwy. Po wykonaniu zadania nagradzaj się – zrób dla siebie coś miłego. Działaj w myśl zasady „najpierw obowiązki, potem przyjemności”.

3.     Odpowiednie nastawienie

Trudniej jest ci zabrać się do wykonania zadania, które nie sprawia ci żadnej przyjemności. Pojawia się opór. Zwalcz go. Posłuchaj relaksującej muzyki. Możesz obejrzeć jakiś motywujący filmik – na przykład z poranną lub wieczorną rutyną. Poćwicz, wyjdź na spacer, by przewietrzyć głowę. Zadbaj o coś dobrego do jedzenia i picia. Nie porównuj się do innych. Zamień „muszę” na „mogę”, nie narzucaj sobie wygórowanych oczekiwań.

4.     Publiczne zobowiązanie

Otwarcie, głośno powiedz komuś o zaplanowanych działaniach. Dzięki temu zdobędziesz motywację. Przecież nie chcesz zawieść bliskich ci osób i złamać danego słowa, a oni będą cię pilnować i dopytywać, jak ci idzie.

5.     Terapia

Jeśli prokrastynacja znacząco utrudnia ci codzienne funkcjonowanie, pojawiają się stany lękowe czy depresyjne – rozważ terapię. Być może twój problem ma głębsze przyczyny, które warto przepracować ze specjalistą. Pomocna jest tu terapia poznawczo-behawioralna. Skupia się ona na zmianie schematów, nawyków, a co za tym idzie – zachowania i emocji.

Co może być dobrego w prokrastynacji?

A czy jest coś, w czym mechanizm odwlekania może nam pomóc? Jak najbardziej! Dzięki niemu mamy więcej czasu na podjęcie właściwych decyzji, ustalenie priorytetów czy uwolnienie kreatywności. Praca pod presją czasu może się także okazać wydajniejsza.

Walka z prokrastynacją – podsumowanie

Budowanie nawyku dyscypliny wzmacnia naszą pewność siebie i poczucie własnej wartości. To jak? Podejmujesz się poskromienia tej zmory zwanej prokrastynacją? W końcu najtrudniej jest zacząć, potem już jakoś idzie. Zatem do dzieła!

Autor tekstu: Marta Stawiarska